Fréttablaðið tekur til varna!

Það virðist mörgum vera hulin ráðgáta hvers vegna Jón Ásgeir Jóhannesson ákveður að eiga rúmlega helming allra fréttamiðla á Íslandi, og af hverju Ólafur Ragnar Grímsson ákveð að hafna fjölmiðlafrumvarðinu á sínum tíma og af hverju ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms hafa ákveðið að leyfa Jóni Ásgeiri áfram að eiga þessa fjölmiðla eftir rannsóknarskýrsluna um hrunið kom fram.

Hér eftir kemur smá frétt úr Fréttablaðinu, sem gæti fengið einhverja af þeim sem ennþá hafa ekki græna glóru um hvað stendur til þess að sjá málið i nýju ljósi: 

 

Krafa á hendur Jóni Ásgeiri reist á óljósri ábyrgð um skuggastjórnun

Vísir Viðskipti innlent 14. janúar 2012 19:22

 

Stefán Már Stefánsson, prófessor við lagadeild Háskóla Íslands.

Þorbjörn Þórðarson skrifar:

Slitastjórn Glitnis lítur svo á að Jón Ásgeir Jóhannesson hafi beinlínis stýrt Lárusi Welding þegar Lárus var forstjóri bankans, en Jón Ásgeir hafði enga stöðu innan Glitnis á þeim tíma. Sérfræðingur í félagarétti segir engin lagaákvæði eða fordæmi séu í íslenskum rétti um skuggastjórnun.

Í stefnu slitastjórnar Glitnis á hendur Jóni Ásgeiri, Lárusi Welding, fyrrverandi forstjóra Glitnis og fyrrverandi stjórn bankans, eru raktar þær málsástæður sem slitastjórnin byggir kröfu sína á, en málið snýst um 15 milljarða króna víkjandi lán sem Glitnir veitti Baugi Group í desember 2007.

Skaðabótakrafa á hendur Jóni Ásgeiri er frábrugðin kröfu slitastjórnarinnar á hendur Lárusi og fyrrverandi stjórn Glitnis því ábyrgð þeirra er bundin í lögum um hlutafélög. Jón Ásgeir var hins vegar hvorki í stjórn né hafði stöðu innan bankans.

Meðal gagna í málinu eru tölvupóstar frá Jóni Ásgeiri til Lárusar, en Jón Ásgeir sendi m.a drög að lánasamningi milli Glitnis og Baugs Group í desember 2007.

Fullyrða að Lárusi og stjórn bankans hafi verið stýrt
Í stefnunni segir að Jón Ásgeir hafi mátt vita í desember 2007 að fjárhagur Baugs hafi verið með þeim hætti að bankinn ætti enga raunhæfa endurkröfumöguleika á hinu víkjandi láni á gjalddaga þess að 5 árum liðnum og að lánveitingin væri því í raun eins konar örlætisgerningur í þágu stefnda Jóns Ásgeirs og félaga hans. Með háttsemi sinni hafi hann því gerst meðábyrgur fyrir lánveitingunni til Baugs, ásamt framkvæmdastjóra og stjórn bankans.

Í þeim kafla stefnunnar er fjallar um bótaábyrgð Jóns Ásgeirs segir að hann hafi valdið Glitni fjártjóni með því að „stýra þeirri ákvörðun Lárusar og stjórnar bankans að lána Baugi." Og að hann hafi í krafti stöðu sinnar sem stjórnarformaður FL Group „beitt áhrifum sínum með ótilhlýðilegum hætti á framkvæmdastjóra og stjórnarmenn."

Með öðrum orðum er slitastjórn Glitnis þarna í raun að halda því fram að Jón Ásgeir hafi stýrt stjórn og forstjóra bankans, en hann hefur alfarið vísað því á bug. Meðal annars hefur hann bent á að lánveitingin til Baugs hafi verið ákvörðun stjórnar og samningsdrög sem hann hafi sent á Lárus í tölvupósti hafi mikið breyst í meðförum bankans.

Engin lagaákvæði eða skýr dómafordæmi
Stefán Már Stefánsson, lagaprófessor og sérfræðingur í félagarétti, segir að þarna sé um að ræða álitaefni um skuggastjórnun. Stefán segir að engin lagaheimild sé til í íslenskum rétti eða fordæmi séu fyrir því að hluthafi sem situr ekki í stjórn og hefur enga formlega stöðu innan hlutafélags sé gerður ábyrgur fyrir ákvörðunum stjórnenda.

Skylt fyrirbæri er fyrirbæri sem hefur verið kallað „að lyfta hulunni af ábyrgð fyrirtækis" (e. "lifting the corporate veil"). Til er einn dómur þar sem eigandi fyrirtækisins TL Rúllna var samsamaður félaginu, en það er talið mjög frábrugðið því máli sem hér um ræðir.

„Það eru engar beinir heimildir en hitt er annað mál að það er mikið rætt um þetta í fræðunum. Það hafa verið skrifaðar bækur á Norðurlöndunum um þetta atriði. Það má meðal annars benda á að menn hafa talið í vissum tilvikum að móðurfélag geti borið ábyrgð á aðgerðum dótturfélags. Þetta sem þú spyrð um, hin svokallaða skuggastjórnun, það er svona einu skrefi lengra ef svo má segja," segir Stefán Már.

Aðildarskortur er sýknuástæða í íslenskum rétti og verða dómstólar því að sýkna fallist þeir ekki á hina óljósu ábyrgð um skuggastjórnun.

„Ef að íslenskir dómstólar tækju slíka kröfu til greina þá yrði hún sennilega byggð á því að þarna hafi farið fram svokölluð raunveruleg stjórnun. Þannig að viðkomandi aðili hafi í raun stjórnað félaginu, hvað sem það nú þýðir."

Stefán Már segir að ekki sé alveg ljóst hvað raunveruleg stjórnun feli í sér og það verði að meta sérstaklega í hvert og eitt sinn.

Stefna slitastjórnar Glitnis verður þingfest í Héraðsdómi Reykjavíkur hinn 2. febrúar næstkomandi. [e-mail]